مرزگذاری سالم در روابط همکاری نوجوانان
“همکاری یعنی با هم کار کنیم، نه اینکه از هم سوءاستفاده کنیم!”
نوجوانی سنیه که توش خیلی از مهارت‌های اجتماعی رو یاد می‌گیریم. یکی از مهم‌ترین این مهارت‌ها، همکاری کردن تو گروه یا تیم‌های مختلفه؛ مثل پروژه‌های مدرسه، کارهای گروهی، یا حتی ورزش‌های تیمی.
اما گاهی وقتا همکاری تبدیل می‌شه به یه چالش! یکی از بچه‌ها ممکنه کل کار رو بندازه گردن تو، یا شاید اصلاً به نظرت اهمیت نده. اینجا دقیقاً وقتشه که مرزگذاری سالم رو بلد باشی تا هم از خودت دفاع کنی، هم کار گروهی رو قشنگ‌تر پیش ببری.
مرزگذاری یعنی چی؟
مرزگذاری سالم تو همکاری یعنی اینکه:
۱. مسئولیت‌های هر کسی مشخص باشه.
۲. به وقت و احساسات خودت احترام بذاری.
۳. قاطعانه و محترمانه بتونی بگی چه کارهایی رو نمی‌تونی انجام بدی.
مثلاً:
“من نمی‌تونم کل پروژه رو تنهایی انجام بدم.”
“دوست ندارم کسی بدون اجازه، کارهای منو تغییر بده.”
چرا مرزگذاری در همکاری برای نوجوان‌ها مهمه؟
خیلی از نوجوان‌ها تو کارهای گروهی به‌خاطر اینکه نمی‌خوان “بد” به نظر برسن یا از جمع جدا بشن، از مرزهای خودشون عبور می‌کنن. اما این کار می‌تونه باعث بشه:
۱. خسته و کلافه بشی، چون همه مسئولیت‌ها روی دوش تو می‌افته.
۲. رنجیده بشی، چون به نظرت نمی‌رسه که کار گروهی عادلانه است.
۳. اعتمادبه‌نفست کم بشه، چون نمی‌تونی حرفت رو بگی.
یادت باشه که همکاری سالم وقتی اتفاق می‌افته که همه اعضای گروه به وظایف و مرزهای همدیگه احترام بذارن.
چطور تو کارهای گروهی مرزهای سالم بذاریم؟
۱. مسئولیت‌ها رو از اول شفاف کن.
وقتی کار گروهی شروع می‌شه، حتماً درباره اینکه چه کسی چه کاری رو انجام بده صحبت کن. مثلاً:
“من طراحی پوستر رو انجام می‌دم، ولی نوشتن متن با بقیه است.”
“همه باید کارمون رو تا آخر هفته تحویل بدیم، اینطوری منم وقت دارم کارامو انجام بدم.”
این شفافیت باعث می‌شه سوءتفاهم پیش نیاد و همه بدونن چه مسئولیتی دارن.
۲. قاطعانه و محترمانه صحبت کن.
اگه کسی از مرزها عبور کرد، خیلی قاطع و محترمانه حرفت رو بزن.
“من خوشحال می‌شم تو کار کمک کنم، ولی نمی‌تونم همه‌شو تنهایی انجام بدم.”
“وقتی وسط کار تصمیماتو عوض می‌کنی، من گیج می‌شم. بیاید با هم هماهنگ بشیم.”
قاطع بودن یعنی اینکه حرفت رو شفاف بزنی، اما به کسی بی‌احترامی نکنی.
۳. "نه" گفتن رو یاد بگیر.
اگه کاری ازت خواسته می‌شه که نمی‌تونی یا نمی‌خوای انجام بدی، خیلی راحت “نه” بگو.
“الان نمی‌تونم کمکت کنم چون کارای خودمو باید تموم کنم.”
“این وظیفه من نیست، بهتره کسی دیگه انجامش بده.”
“نه” گفتن تو کار گروهی به معنی بی‌مسئولیتی نیست؛ به این معنیه که داری از خودت مراقبت می‌کنی.
۴. به مرزهای دیگران هم احترام بذار.
همون‌طور که دوست داری بقیه به مرزهای تو احترام بذارن، تو هم باید به مرزهاشون احترام بذاری.
اگه یکی از هم‌گروهی‌ها گفت “الان نمی‌تونم کار کنم”، بهش زمان بده.
وقتی کسی وظیفه‌اش رو انجام می‌ده، تو کارش دخالت نکن.
۵. کمک بگیر، ولی اجازه نده کسی ازت سوءاستفاده کنه.
اگه حس کردی کسی داره از مهربونی یا مسئولیت‌پذیری‌ات سوءاستفاده می‌کنه، حتماً بهش بگو.
“من خیلی خوشحالم که دارم کمک می‌کنم، ولی نمی‌تونم همه کارا رو انجام بدم. این کار یه کار تیمیه.”
اگه باز هم مرزهات رعایت نشد، حتماً موضوع رو با معلم یا بزرگ‌ترها درمیون بذار.
چند نشونه که تو همکاری مرز نداری:
اگه این اتفاقا برات می‌افته، یعنی وقتشه مرزهات رو محکم‌تر کنی:
۱. همیشه خسته و کلافه‌ای.
۲. احساس می‌کنی بیشتر کارها روی دوش توئه.
۳. نمی‌تونی “نه” بگی و مدام به درخواست‌ها جواب مثبت می‌دی.
۴. احساس می‌کنی بهت احترام گذاشته نمی‌شه.
فایده‌های مرزگذاری سالم تو کار گروهی:
وقتی تو کارهای گروهی مرزهای سالم بذاری:
۱. مسئولیت‌ها عادلانه تقسیم می‌شه.
۲. کمتر احساس فشار و خستگی می‌کنی.
۳. روابطت با هم‌گروهی‌ها بهتر و محترمانه‌تر می‌شه.
۴. اعتمادبه‌نفست بالا می‌ره چون می‌دونی چطور از خودت دفاع کنی.
حرف آخر
همکاری سالم، یعنی احترام به مرزها
کار گروهی وقتی قشنگه که همه اعضای تیم به مسئولیت‌ها و مرزهای همدیگه احترام بذارن. یادت باشه که:
مرزگذاری یعنی هم به خودت احترام بذاری، هم به بقیه.
قاطعانه و محترمانه حرف بزن و نذار کسی ازت سوءاستفاده کنه.
همکاری سالم به این معنیه که همه تو کار سهم داشته باشن.
“اگه مرزهات رو محکم و شفاف بذاری، کار گروهی به جای خستگی، برات لذت‌بخش می‌شه!”