اختلال اضطراب فراگیر در کودکان
کودکی باید پر از بازی، خنده و خیال‌پردازی باشه. اما برای بعضی بچه‌ها، دنیا پر از نگرانیه؛
نگرانی درباره مدرسه، دل‌درد مامان، تاخیر بابا، خراب شدن یه اسباب‌بازی یا حتی یه سؤال ساده تو کلاس.
اگه بچه‌ات مدام نگرانه، دلشوره داره، راحت نمی‌خوابه یا زیاد شکایت جسمی داره بدون دلیل پزشکی، ممکنه پای اختلال اضطراب فراگیر (GAD) وسط باشه.
اضطراب فراگیر در کودکان یعنی چی؟
اختلال اضطراب فراگیر یه جور نگرانی مداوم و بیش‌ازحده که هیچ‌وقت دست از سر ذهن کودک برنمی‌داره.
فرقش با نگرانی‌های معمولی اینه که:
۱. طولانی‌مدته
۲. شدیدتره
۳. روی زندگی روزمره تاثیر می‌ذاره
و معمولاً کودک نمی‌تونه دقیق توضیح بده که چی نگرانش می‌کنه
مثلاً ممکنه بچه‌ای نگران این باشه که مامانش تصادف کنه، معلمش ازش ناراحت بشه، یا شب موقع خواب اتفاقی بد براش بیفته.
علائم اضطراب فراگیر در کودکان
چون بچه‌ها بلد نیستن خوب احساساتشونو بیان کنن، اضطرابشون بیشتر خودش رو توی رفتار یا بدن نشون می‌ده:
علائم رفتاری:
۱. سختی در تمرکز
۲. نگرانی درباره مسائل ساده
۳. سؤال‌های تکراری مثل «اگه این بشه چی؟»
۴. اجتناب از موقعیت‌هایی که براشون استرس‌زاست
۵. گریه‌های مکرر یا قهر کردن بی‌دلیل
علائم فیزیکی:
۱. دل‌درد
۲. سردرد
۳. تهوع
۴. بی‌خوابی یا کابوس
۵. خستگی مفرط
اگه این نشونه‌ها بیش از چند هفته ادامه داشتن، بهتره جدی گرفته بشن.
چرا بچه دچار GAD می‌شه؟
دلایل زیادی می‌تونه پشت این اضطراب باشه:
۱. سبک تربیتی کنترل‌گر یا بیش از حد نگران
۲. شاهد بودن تنش‌ها یا دعواهای خانوادگی
۳. تجربه تغییرات بزرگ مثل طلاق، جابجایی مدرسه یا مرگ عزیزان
۴. شخصیت حساس و دقیق
۵. الگوبرداری از والدین مضطرب
۶. یا حتی سابقه اضطراب توی خانواده
کودکی که دائم تو محیط پر استرس یا ناپایدار باشه، بیشتر در معرض اضطراب فراگیره.
چطور می‌تونیم به یه کودک مضطرب کمک کنیم؟
۱. شنیده شدن و درک
اولین و مهم‌ترین قدم اینه که احساساتش رو جدی بگیریم.
جمله‌هایی مثل:
«باز شروع کردی!»
«اینا که نگرانی نداره!»
«خیلی حساسی!»
فقط حال بچه رو بدتر می‌کنه.
بهتره بگیم:
«می‌فهمم نگران شدی. بیا باهم حرف بزنیم که آروم شی.»
۲. ایجاد حس امنیت
بچه‌هایی که دچار GAD هستن، نیاز به محیطی امن و قابل پیش‌بینی دارن.
برنامه‌های روزمره منظم، توضیح دادن درباره اتفاقات، و کاهش تغییرات ناگهانی خیلی کمک می‌کنه.
۳. آموزش مدیریت اضطراب
با کمک یه مشاور کودک، بچه یاد می‌گیره:
۱. افکار منفی رو بشناسه
۲. تکنیک‌های تنفس عمیق رو تمرین کنه
۳. احساساتش رو بهتر بیان کنه
۴. با ترس‌هاش به‌جای فرار، روبه‌رو بشه
۴. تقویت نقاط قوت
کمک کنیم بچه احساس توانمندی کنه.
تو کارایی که دوست داره و خوبه، تشویقش کنیم تا اعتماد به نفسش بالا بره.
۵. محدود کردن منابع استرس‌زا
مثلاً استفاده زیاد از موبایل یا دیدن خبرای بد، یا حتی حضور دائم در جمع‌های استرس‌زا باید کنترل بشه.
نقش والدین چقد مهمه؟
والدین خودشون نقش خیلی مهمی دارن:
اگه دائم مضطرب باشی، بچه‌ات ناخودآگاه اضطراب رو ازت یاد می‌گیره
اگه بی‌محلی یا سخت‌گیری کنی، اضطرابش بیشتر می‌شه
ولی اگه شنونده خوبی باشی، باهاش وقت بگذرونی و همراهش باشی، خیلی کمکش می‌کنی که از اون فضای سنگین بیاد بیرون
آیا درمان داره؟ بله!
با کمک حرفه‌ای، اضطراب فراگیر در کودکان کاملاً قابل درمانه.
تراپی مخصوص کودکان، مخصوصاً بازی‌درمانی یا CBT کودک‌محور، خیلی مؤثره.
گاهی اوقات هم روانپزشک کودک در صورت نیاز داروی کم‌دُز و موقتی تجویز می‌کنه.
پیشنهاد آخر برای والدین
اگه حس می‌کنی بچه‌ات مدام نگران، دل‌دردی، بی‌خوابه یا گوشه‌گیره، نذار تنها بمونه با این حال بد.
با یه تراپیست کودک صحبت کن. زودتر اقدام کردن یعنی کمتر آسیب دیدن.
توی سایت روانشناس تراپیست‌های متخصص کودک هستن که می‌تونن به بچه‌ات کمک کنن ذهنش آروم‌تر بشه و دوباره کودکیشو زندگی کنه.
بچه‌ها نباید ذهنشون پر از دل‌نگرونی باشه… باید بازی کنن، بخندن و حس امنیت داشته باشن.