
بحران هویت در دوران بلوغ
نوجوانی یعنی یه پای آدم توی دنیای کودکیه، یه پای دیگهش توی دنیای بزرگسالی.
نه بچهای که کسی کارت نداشته باشه، نه اونقدر بزرگ که همه چیزو بدونی!
تو این وسط گیر میکنی و شروع میکنی به یه عالمه سوال پرسیدن از خودت:
من کیام واقعاً؟
چی دوست دارم؟
قراره تو زندگی چیکار کنم؟
چرا با همه فرق دارم؟
اصلاً این احساساتی که دارم طبیعیه؟
اگه تو هم توی این حال و هوا هستی، بدون که وارد چیزی شدی به اسم بحران هویت… که اتفاقاً خیلی هم طبیعیه.
کمالگرایی افراطی دقیقاً چیه؟
کمالگرایی افراطی یعنی:
۱. یا بهترین باشم یا هیچی
۲. یا بینقص انجامش بدم یا اصلاً انجامش نمیدم
۳. یا همه ازم راضی باشن یا من خوب نیستم
۴. اشتباه یعنی شکست مطلق
کسی که دچار کمالگرایی افراطیه، معمولاً از بیرون خیلی منظم، موفق و دقیق بهنظر میرسه، ولی درونش پر از اضطراب، ترس از قضاوت، و حس ناکافیه.
بحران هویت یعنی چی؟
بحران هویت یعنی یه دوره از زندگی که توش دنبال جواب این سوالی:
«من کی هستم؟»
نه فقط اسم و فامیل و سن، بلکه چیزای عمیقتر مثل:
۱. باورها و ارزشهات
۲. علایق و سبک زندگیت
۳. رابطهت با بدنت
۴. جایگاهت تو خانواده، جمع دوستان یا حتی جامعه
این بحران یعنی ذهن و دلت دنبال معناست، دنبال شناختن خودت.
و دوران بلوغ بهترین و سختترین زمان برای شروع این جستوجوه.
چرا این بحران توی بلوغ شدت میگیره؟
چون توی این سن:
۱. بدنت تغییر میکنه
۲. احساساتت شدیدتر میشن
۳. نقشهای اجتماعیت بیشتر میشن (دانشآموز، دوست، خواهر یا برادر، ورزشکار…)
۴. انتظار بقیه ازت بالاتر میره
۵. و مغزت تازه شروع کرده به تحلیلهای عمیق
این تغییرات باعث میشن نوجوان با یه سؤال مهم روبهرو شه:
«من باید چه جور آدمی باشم؟»
نشونههای بحران هویت تو نوجوانا
۱. گیجی و سردرگمی در مورد آینده
۲. امتحان کردن نقشها و استایلهای مختلف (لباس، مدل مو، رفتار…)
۳. رفتوآمد بین گروههای دوستی مختلف
۴. نارضایتی از ظاهر یا بدن
۵. احساس بیمعنا بودن زندگی
۶. نوسانات خلقی شدید
۷. یا حتی مخالفت با والدین و قوانین (چون دنبال ساختن «خود» جدیدشه)
این بحران چقدر طول میکشه؟
برای بعضیا چند ماهه، برای بعضیا چند سال.
و برای بعضیا حتی تا بزرگسالی هم ادامه داره، اگه توی نوجوانی جدی گرفته نشه.
نکته مهم اینه که این بحران پایان نداره، اگه نادیده گرفته بشه.
ولی اگه بهش رسیدگی شه، تبدیل میشه به یه فرصت برای ساختن خود واقعی.
چطور میتونیم از این بحران عبور کنیم؟
۱. به خودت زمان بده
قرار نیست یهشبه بفهمی کی هستی.
یاد بگیر با سوالاتت زندگی کنی، بدون اینکه سریع بخوای بهشون جواب بدی.
۲. امتحان کن، تجربه کن
فعالیتهای مختلف رو امتحان کن: نقاشی، ورزش، کتاب، موسیقی، کار داوطلبانه…
از توی تجربههاست که خودتو پیدا میکنی.
۳. با آدمای مختلف حرف بزن
حرف زدن با مشاور، معلم، یا حتی دوستایی که حرفتو میفهمن، کمک میکنه دیدگاهت وسیعتر بشه.
۴. خودتو با بقیه مقایسه نکن
هر کسی مسیر خودش رو داره.
ممکنه تو هنوز ندونی چی دوست داری، ولی دوستت از الان هدف داره. اشکالی نداره!
۵. دفتر خودشناسی داشته باش
احساست، سوالاتت، خاطرههات و حتی ایدههایی که داری رو بنویس.
کمکم یه تصویر از خودت تو ذهنت ساخته میشه.
نقش خانواده چیه؟
والدین باید:
۱. نوجوان رو قضاوت نکنن بابت سردرگمیهاش
۲. حمایتگر باشن نه کنترلگر
۳. بهش اجازه آزمون و خطا بدن
۴. بهش یاد بدن که دوستداشتنیه، حتی وقتی هنوز «خودش» رو پیدا نکرده
کمک حرفهای هم لازمه؟
گاهی بحران هویت با:
۱. اضطراب
۲. افسردگی
۳. وسواس
۴. یا احساس بیارزشی همراه میشه
توی این شرایط، صحبت با یه تراپیست میتونه خیلی کمککننده باشه.
مشاور کمک میکنه نوجوان احساساتش رو بشناسه، با خودش مهربونتر باشه و مسیر خودشو پیدا کنه.
حرف آخر
بحران هویت یه جور مسیر رشده.
مسیر شناختن خودت، ساختن باورهات، و تصمیمگیری برای آیندهت.
اگه تو یا یکی از عزیزانتون توی این مسیر گیر کرده،
توی سایت روانشناس مشاورهایی هستن که میتونن همراهت باشن تا با خیال راحتتر این راهو بری.
هویت چیزی نیست که یکباره پیدا شه…
اما اگه بهش توجه کنی، کمکم از درونت شکل میگیره و بهت آرامش میده.