جلوگیری از لجبازی در کودکان
لجبازی بچه‌ها می‌تونه یکی از سخت‌ترین چالش‌های پدر و مادرها باشه. این سناریو برات آشنا نیست؟ مثلاً وقتی از بچه‌ات می‌خوای که لباسش رو بپوشه و اون به جای انجام کار، داد می‌زنه: “نمی‌خوام!” یا وقتی میگی وقت خوابه و اون میگه: “فقط ۱۰ دقیقه دیگه!” در این لحظه، ممکنه تو به فکر بیفتی: “چرا اینقدر لجبازه؟!” اما قبل از اینکه عصبانی بشی یا کنترل اوضاع رو از دست بدی، بهتره بدونی که این رفتارها بخشی طبیعی از رشد بچه‌هاست. با این حال، تراپی می‌تونه بهت یاد بده که چطور بهتر و موثرتر با این لجبازی‌ها کنار بیای.
لجبازی یعنی چی و چرا بچه‌ها اینطوری میشن؟
لجبازی تو بچه‌ها معمولاً به این دلیل اتفاق میفته که اونا دارن یاد می‌گیرن چطور نیازها و خواسته‌هاشون رو بیان کنن. وقتی کودک نمی‌تونه درست توضیح بده چی می‌خواد یا احساس می‌کنه کسی بهش توجه نمی‌کنه، لجبازی تبدیل به ابزارش میشه.
دلایل رایج لجبازی بچه‌ها شامل این‌هاست:
۱. نیاز به استقلال: بچه‌ها می‌خوان ثابت کنن که خودشون می‌تونن تصمیم بگیرن.
۲. جلب توجه: اگه حس کنن کسی بهشون توجه کافی نمی‌کنه، ممکنه با لجبازی این توجه رو جلب کنن.
۳. خستگی یا استرس: وقتی بچه خسته یا تحت فشار باشه، احتمال داره بیشتر لجبازی کنه.
تراپی چطور می‌تونه کمک کنه؟
۱. شناخت دلایل اصلی لجبازی
تراپی به والدین کمک می‌کنه تا بفهمن چرا بچه‌شون لجبازی می‌کنه. مثلاً:
آیا این رفتار ناشی از نیاز به استقلاله؟
آیا بچه دچار استرس یا اضطرابه؟
یا شاید والدین بدون اینکه بدونن، رفتارهایی دارن که باعث تشدید لجبازی میشه؟
با شناسایی دلیل اصلی، می‌تونی به جای اینکه فقط به رفتار لجبازانه واکنش نشون بدی، ریشه‌های این رفتار رو حل کنی.
۲. یاد گرفتن مهارت‌های ارتباطی
خیلی وقتا ما ناخودآگاه با رفتارمون، لجبازی بچه رو تشدید می‌کنیم. مثلاً وقتی توی یه بحث قدرت‌نمایی می‌کنیم یا به جای همدلی، دستورات پشت سر هم می‌دیم. تراپی به والدین یاد میده:
چطور با لحن آروم و مهربون با بچه صحبت کنن.
چطور با سوالات باز بچه رو به همکاری دعوت کنن.
مثلاً به جای “همین الان اینو بپوش!” بگیم: “فکر می‌کنی این لباس امروز مناسب‌تره یا اون یکی؟”
۳. مدیریت احساسات خودت
وقتی بچه لجبازی می‌کنه، خیلی راحت ممکنه والدین عصبی بشن و کنترل‌شون رو از دست بدن. اما تراپی کمک می‌کنه یاد بگیری چطور احساسات خودت رو مدیریت کنی و به جای عصبانیت، با آرامش و قاطعیت برخورد کنی.
۴. ایجاد قوانین و مرزهای مشخص
تراپی به والدین یاد میده که چطور قوانین و مرزهای مشخصی برای بچه‌ها تعیین کنن. مثلاً:
“وقتی با هم حرف می‌زنیم، باید به نوبت باشه.”
“اگه تا ۵ دقیقه دیگه آماده نشی، دیگه وقت بازی رو از دست میدی.”
نکات عملی که از تراپی یاد می‌گیری
۱. انتخاب جنگ‌های درست
همیشه لازم نیست سر همه چیز با بچه‌ات بحث کنی. تراپی یاد میده که چطور مسائل مهم رو از مسائل جزئی جدا کنی و فقط روی چیزایی تمرکز کنی که ارزش جنگیدن دارن.
۲. تشویق به جای تنبیه
به جای سرزنش یا تنبیه، بچه‌ها رو برای رفتارهای مثبت تشویق کن. مثلاً:
“دیدم که امروز خودت اسباب‌بازی‌هاتو جمع کردی. خیلی عالی بود!”
۳. زمان دادن
وقتی بچه لجبازی می‌کنه، گاهی نیاز داره کمی زمان داشته باشه تا خودش رو آروم کنه. بهش فضا بده و بعد دوباره سراغش برو.
۴. الگوی رفتاری خوب داشته باش
بچه‌ها بیشتر از اینکه به حرف‌هات گوش بدن، به رفتارت نگاه می‌کنن. اگه تو بتونی تو موقعیت‌های سخت آروم و منطقی باشی، بچه هم کم‌کم یاد می‌گیره.
یه مثال ساده
فرض کن بچه‌ات نمی‌خواد غذای سبزیجات بخوره و با عصبانیت میگه: “من اینو نمی‌خورم!”
حالا دو تا واکنش داریم:
۱. واکنش معمول: با عصبانیت بگی: “تو باید اینو بخوری! نمی‌خوام هیچ حرفی بشنوم!”
این فقط باعث میشه بچه بیشتر مقاومت کنه.
۲. واکنش تراپی‌شده: آروم بگی: “می‌دونم این غذا رو خیلی دوست نداری، ولی می‌تونی یه قاشق کوچیک امتحان کنی. اگه دوست نداشتی، بهت یه انتخاب دیگه می‌دم.”
این روش به بچه حس کنترل میده و لجبازیش رو کم می‌کنه.
حرف آخر
لجبازی بچه‌ها همیشه بخشی از مسیر رشد و یادگیریه، ولی نحوه برخورد والدین می‌تونه تاثیر زیادی روی شدت این رفتار داشته باشه. خدمات تراپی بهت کمک می‌کنه که دلیل لجبازی بچه رو بفهمی، مهارت‌های لازم برای مدیریت این موقعیت‌ها رو یاد بگیری و به جای استرس و دعوا، رابطه بهتری با بچه‌ات بسازی. یادت باشه، هدف این نیست که بچه‌ت هیچ‌وقت لجبازی نکنه؛ هدف اینه که یاد بگیری چطور این لحظه‌ها رو به فرصت‌هایی برای یادگیری و رشد تبدیل کنی.