نشانه‌های اولیه مشکلات روانی در نوجوانان که والدین باید جدی بگیرن
نوجوانی یکی از حساس‌ترین دوره‌های زندگیه. یه جور گذرگاه بین کودکی و بزرگ‌سالی.
تغییرات هورمونی، ظاهری، احساسی و اجتماعی می‌ریزن رو سر یه آدم کوچیک که تازه داره خودش رو می‌شناسه.
و تو این میونه، بعضی والدین هر تغییری رو پای “سن بلوغه” می‌نویسن و از کنار هشدارها راحت رد می‌شن…
اما بعضی نشونه‌ها ممکنه فقط نوسان خلقی ساده نباشن، بلکه یه زنگ خطر برای شروع یه مشکل روانی جدی باشن.
چرا باید زود تشخیص بدیم؟
هر چی زودتر یه اختلال روانی تو نوجوان شناسایی و درمان بشه:
۱. شدت بیماری کمتر می‌مونه
۲. احتمال بهبودی کامل بیشتره
۳. از آسیب‌های بعدی مثل افت تحصیلی، خودآزاری یا انزوای اجتماعی جلوگیری می‌شه
۴. و مهم‌تر از همه: نوجوان یاد می‌گیره که به احساساتش اهمیت بده و دنبال کمک باشه
مهم‌ترین نشونه‌هایی که نباید ازشون بگذریم
۱. تغییر ناگهانی در خلق‌وخو
اگه نوجوانی که قبلاً سرحال بود، یک‌دفعه:
۱. گوشه‌گیر شد
۲. بیشتر روزها ناراحته یا بی‌انگیزه‌ست
۳. یا به‌شکل غیرعادی زود از کوره در می‌ره
ممکنه نشونه افسردگی یا اضطراب باشه.
۲. تغییر شدید در خواب یا اشتها
۱. بی‌خوابی یا خوابیدن بیش‌ازحد
۲. نخوردن غذا یا پرخوری ناگهانی
این تغییرات می‌تونن علامت مشکلات روانی باشن.
۳. افت شدید در عملکرد تحصیلی
وقتی دانش‌آموزی که قبلاً خوب درس می‌خوند، ناگهان دچار افت تحصیلی می‌شه، ممکنه درگیر درونیاتیه که تمرکز و انگیزه‌ش رو ازش گرفته.
۴. تغییر در روابط اجتماعی
۱. قطع رابطه با دوستان قدیمی
۲. دوری از خانواده
۳. منزوی شدن
۴. یا برعکس، وابستگی شدید به یک نفر خاص
همه اینا می‌تونن نشونه اختلالات اضطرابی، افسردگی یا حتی تجربه‌ی آزار باشن.
۵. بی‌تفاوتی به ظاهر و بهداشت
نوجوانی که دیگه به خودش نمی‌رسه، حمام نمی‌ره، یا ظاهرش براش مهم نیست، ممکنه دچار بی‌انگیزگی و افسردگی باشه.
۶. صحبت از ناامیدی یا خودکشی
اگه می‌گه «دیگه خستم»، «کاش نبودم»، «هیچی ارزش نداره»، خیلی خیلی جدی بگیرش.
حتی اگه به نظر بیاد که فقط حرف زده، باز هم این نشونه‌ها نیاز به بررسی و حمایت دارن.
۷. رفتارهای پرخطر
۱. مصرف سیگار، الکل یا مواد
۲. فرار از مدرسه
۳. درگیری فیزیکی با دیگران
۴. روابط جنسی پرخطر
اینا معمولاً فریادهای بی‌صدای یه نوجوانن که نمی‌دونه چطور کمک بخواد.
والدین چی کار می‌تونن بکنن؟
۱. گوش بدید، نه فقط بشنوید
نوجوان ممکنه صریح حرف نزنه، ولی با رفتارش پیام بده.
قضاوت نکن، نصیحت‌بارون نکن… فقط باهاش حرف بزن و شنونده باش.
۲. محیط امن بساز
نوجوان نیاز داره بدونه که بدون ترس از تنبیه یا تحقیر می‌تونه حرف بزنه.
محیط امن یعنی تو اول با خودت مهربونی، تا بچه‌ت هم ازت نترسه.
۳. تغییرات رو نادیده نگیر
هر رفتار غیرعادی که بیش از دو هفته ادامه داشت، نیاز به توجه داره.
۴. کمک حرفه‌ای بگیر
مشکلات روانی با نصیحت درست نمی‌شن. مشاور و روان‌درمانگر می‌تونن به نوجوان کمک کنن خودش رو بهتر بشناسه، احساساتش رو درک کنه و راه مقابله با فشارها رو یاد بگیره.
یه نکته مهم برای والدین
گاهی خود پدر و مادر هم دچار اضطراب، کمال‌گرایی یا افسردگی‌ان و این ناخودآگاه روی نوجوان تأثیر می‌ذاره.
رسیدگی به حال خودت، رسیدگی به حال فرزندته.
حرف آخر
نوجوان‌ها همیشه بلد نیستن کمک بخوان، ولی اگه دقیق نگاه کنی، نشونه‌ها خودشونو نشون می‌دن.
توی سایت روانشناس می‌تونی با مشاورهایی صحبت کنی که تجربه کار با نوجوانان دارن و می‌تونن کمکت کنن زودتر بفهمی چی توی دل بچه‌ات داره اتفاق می‌افته.
حمایت امروزت، می‌تونه آینده‌ی سالم‌تری برای فرزندت بسازه.