پیشگیری از فرسودگی شغلی در افراد پرمشغله
تاحالا شده از شدت کار و مسئولیت، یه روزی از خواب بیدار شی و احساس کنی دیگه هیچی نداری بدی؟
نه انرژی، نه انگیزه، نه حوصله…
بدون که تنها نیستی. این حالت اسم داره: فرسودگی شغلی یا همون Burnout.
فرسودگی شغلی یه جور خستگی عمیق ذهنیه که فقط با یه روز استراحت حل نمی‌شه.
بیشتر وقتا سراغ آدمایی میاد که همیشه دارن تلاش می‌کنن، همیشه می‌خوان بهترین باشن، همیشه مسئولیت رو دوششونه.
یعنی آدمای پرمشغله.
توی این مقاله قراره بفهمیم فرسودگی شغلی چیه، چرا سراغمون میاد، چه نشونه‌هایی داره و چطور می‌تونیم جلوش رو بگیریم.
فرسودگی شغلی دقیقاً چیه؟
فرسودگی شغلی یعنی یه حالت خستگی ذهنی، احساسی و حتی فیزیکی که بر اثر استرس‌های شغلی طولانی‌مدت به‌وجود میاد.
یه جور بی‌حسیه. انگار نه انرژی داری، نه تمرکز، نه علاقه. فقط یه جورایی داری «تحمل» می‌کنی.
این فرسودگی بیشتر توی مشاغل پرمسئولیت، خدماتی یا شغل‌هایی که با مردم سروکار دارن دیده می‌شه، مثل:
معلم‌ها
پزشک‌ها و پرستارها
کارمندهای منابع انسانی
مدیران کسب‌وکارها
و البته فریلنسرهایی که دائم در حال کارن!
نشونه‌های فرسودگی شغلی چیه؟
اگه این حالت‌ها برات آشناست، ممکنه درگیر فرسودگی شده باشی:
۱. همیشه خسته‌ای، حتی اگه خوابیده باشی
۲. حس می‌کنی کارهات بی‌ارزشه
۳. انگیزه‌ت کم شده
۴. زود عصبی می‌شی یا احساساتی می‌شی
۵. تمرکزت کم شده
۶. دائم فکر می‌کنی «من دیگه نمی‌تونم»
گاهی هم بدن شروع می‌کنه به هشدار دادن: سردردهای مداوم، معده‌درد، بی‌خوابی یا حتی افت ایمنی بدن.
چرا آدمای پرمشغله بیشتر درگیرش می‌شن؟
۱. بیشتر وقتا خودشونو فراموش می‌کنن.
۲. دنبال رضایت بقیه‌ان
۳. نمی‌تونن نه بگن
۴. حس می‌کنن همیشه باید «در حال انجام کاری» باشن
۵. استراحت کردن رو مساوی با تنبلی می‌دونن
۶. فکر می‌کنن اگه یه روز بایستن، همه‌چی از دست می‌ره
ولی واقعیت اینه که اگه خودتو فراموش کنی، هیچ‌کس جای تو مراقب حالت نمی‌مونه.
چطور جلوی فرسودگی شغلی رو بگیریم؟
۱. مرز مشخص کن
همه‌چیز از «نه گفتن» شروع می‌شه.
یاد بگیر وقتی ظرفیتت پره، قبول نکنی. هیچ پروژه یا درخواستی ارزش نداره که سلامتی روانتو به خطر بندازی.
۲. برنامه استراحت داشته باش
استراحت یه کار لوکس نیست، یه ضرورت جدیه.
هر روز باید یه زمانی برای خودت بزاری. حتی اگه فقط ۳۰ دقیقه‌ست. برای چای خوردن، پیاده‌روی، موسیقی یا مدیتیشن.
۳. چند کار رو همزمان انجام نده
مولتی‌تسک بودن باعث افت کیفیت، خستگی بیشتر و سردرگمی می‌شه.
روی یه کار تمرکز کن، بعد برو سراغ کار بعدی.
۴. خواب و تغذیه‌تو جدی بگیر
یه بدن خسته، ذهن خسته‌تری داره.
خواب کافی و تغذیه سالم، سوخت اصلی ذهن و بدنه. اینو دست‌کم نگیر.
۵. حرف بزن
با دوستت، همکارت، یا اگه امکانش هست با یه مشاور.
حرف زدن یه جور خالی‌کردن ذهنه. نذار همه‌چی رو جمع کنی توی خودت.
یه تمرین ساده برای پیشگیری از فرسودگی
هر شب قبل از خواب، یه لیست سه‌تایی بنویس:
۱. سه چیزی که امروز خوشحالت کرد
۲. سه کاری که فردا فقط برای خودت می‌خوای انجام بدی
۳. سه چیزی که بابتش شکرگزاری
این تمرین کوچیک، تمرکزتو از «فشار کاری» می‌بره سمت «چیزای خوب زندگی».
کی باید به مشاور مراجعه کرد؟
اگه مدت‌هاست حالت خوب نیست
اگه حتی وقتی استراحت می‌کنی، باز هم انگیزه نداری
اگه حس می‌کنی تنهایی نمی‌تونی از این چرخه بیای بیرون
مشاوره گرفتن نشونه‌ی ضعف نیست، نشونه‌ی مسئوله. یعنی خودتو جدی گرفتی. یعنی نمی‌خوای بسوزی و بری.
آخرش چی؟ می‌شه از این حالت دراومد؟
قطعاً آره. خیلی‌ها بودن که تا مرز فرسودگی رفتن ولی برگشتن.
کلیدش اینه که قبل از فروپاشی، صدای بدن و ذهنتو بشنوی.
حرف آخر
اگه حس می‌کنی داری می‌سوزی، نذار دیر بشه.
توی سایت روانشناس می‌تونی با تراپیست‌هایی مشورت کنی که دقیقاً برای همین شرایط آموزش دیدن.
یه گفت‌وگوی ساده می‌تونه شروع یه تغییر بزرگ باشه.
تو فقط کارمند یا مدیر یا فریلنسر نیستی… تو یه انسانی. و انسان باید مراقب خودش باشه.